Kabul ve kararlılık terapisi ve manevi danışmanlık uygulamaları

Özet

Psikoterapi ve psikolojik danışmanlığa dinî konuların dahil edilip edilmeyeceği, edilirse nasıl ele alınacağı ve dindar danışanlarla çalışırken nelere dikkat edilmesi gerektiği psikoloji tarihi boyunca tartışılmıştır. Farklı görüşler olmakla beraber dinin psikoloji ile ilişkili olduğu ve insanla çalışırken onun manevi yönünün ihmal edilemeyeceği konusunda genel bir ortak kanaat oluşmuştur. Ancak bu durum yeni sorular doğurmaktadır: Dinin psikoterapi ve danışmanlığa dahil olması kaçınılmazsa bu nasıl gerçekleşecektir? Psikoterapi ve psikolojik danışmanlık uygulamalarında danışanın kendi kaynaklarını kullanmak, bağlamından ve değerlerinden bağımsız bir süreç yürütmenin imkansızlığı bu soruya bir cevap sunmaktadır. Bu sebeple, Müslüman danışanlarla çalışırken İslamî kavram ve pratikleri bir müdahale olarak kullanmak anlamlı olduğu kadar kimi zaman bir gereklilik haline gelmektedir. Bu müdahalelerin uygulanabilmesi ancak geniş hareket alanı sunan terapi yaklaşımları çerçevesinde mümkün görünmektedir. Felsefî temeli işlevsel bağlamsalcılık ve ilişkisel çerçeve kuramına dayanan ve psikolojik sağlığı psikolojik esneklik modeli ile açıklayan Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT) maneviyata duyarlı oluşu, değer vurgusu, uygulama konusunda terapiste sağladığı esneklik ve bağlam duyarlılığı sebebiyle dinî kaynaklı müdahaleler için uygun bir zemin sunmaktadır. Çalışmada İslamî psikoloji literatüründen terapötik müdahale olarak kullanılan İslamî kavram ve müdahaleler derlenerek bu müdahalelerin ACT’in psikolojik esneklik altıgeni ile nasıl ilişkilendirilebileceğine dair teorik tartışmalar yürütülmüştür. Literatür taraması sonucunda şu sekiz kavram ve pratik tespit edilmiştir: 1) tövbe ve istiğfar, 2) murakabe, 3) müşahede, 4) tefekkür, 5) muhasebe, 6) sabır ve şükür, 7) zikir, 8) tasavvur ve 9) 4T modeli. Her bir kavram ve pratiğin ACT’in psikolojik esneklik altıgeninde hangi boyutlarda uygulanabileceği, müdahalenin işlevinden yola çıkılarak tespit edilmiştir. Psikoterapi ve psikolojik danışmanlık süreçlerinde dinî meseleleri ele alırken dikkat edilmesi gereken noktalar ve etik meseleler ayrı bir başlık altında incelenmiştir. Literatür derlemesi sonucunda bu alanda yapılmış çalışmaların çoğunlukla teorik tartışmalar ve vaka analizleri olduğu ve müdahalelerin etkinliğini test eden çalışmaların yetersiz olduğu tespit edilmiştir.

Makalenin tamamı: https://www.proquest.com/openview/ae1635797f6b46a3eb84fae084abe13a/1?pq-origsite=gscholar&cbl=2026366&diss=y

Makale pdf indirme:

ACT ve manevi danışmanlık uygulamaları İndir